‘Monopoli, Kartel Dalam Bentuk Apa Pun Adalah Buruk Untuk Pengguna,’ Kata MP Selayang

Monopoli dan kartelisme, dalam apa jua bentuk, boleh mencipta persekitaran di mana pengguna menghadapi kos yang lebih tinggi, pilihan yang lebih terhad, dan kadar inovasi yang lebih perlahan. Faktor-faktor ini akhirnya merosakkan kualiti perkhidmatan kewangan yang tersedia dan boleh menyebabkan ketidakefisienan dalam pasaran yang merugikan pengguna. Menggalakkan persaingan dan memupuk landskap kewangan yang lebih pelbagai akan memberi manfaat kepada pengguna dengan mempromosikan harga yang adil, inovasi, dan penawaran perkhidmatan yang lebih baik.

“Sebarang bentuk monopoli atau kartelisme adalah buruk untuk pengguna Malaysia dan ekonomi,” kata Ahli Parlimen Selayang William Leong Jee Keen, ketika ditanya mengenai impak caj RM1 untuk pengeluaran Mesin Juruwang Automatik (ATM) bagi transaksi antara bank, terutama bagi golongan berpendapatan rendah.

Leong berkata, sebelum adanya perbankan elektronik, beberapa tahun lalu, pilihan ada pada pengguna; pilihan itu adalah keupayaan untuk menggunakan perkhidmatan perbankan tradisional (melalui kaunter) yang lebih murah, jika tidak percuma, berbanding dengan perkhidmatan kini di mana pengguna kini terpaksa menggunakan perbankan elektronik yang ditawarkan oleh semua bank dan dikenakan bayaran wajib.

“Kita kini melihat bahawa pengguna telah kehilangan pilihan ini, dan sekarang, apabila mereka menggunakan ATM antara bank, mereka terpaksa membayar caj pengeluaran RM1. Ingat, wang milik pengguna itulah yang membolehkan bank-bank di Malaysia meraih keuntungan yang besar,” katanya.

Monopoli kewangan sering mengehadkan pilihan pengguna terhadap produk dan perkhidmatan kewangan. Dalam pasaran yang kompetitif, pelbagai pemain menawarkan produk yang berbeza untuk memenuhi pelbagai keperluan. Namun, monopoli mungkin menggabungkan perkhidmatan menjadi satu tawaran, menyebabkan pengguna kehilangan pilihan atau terpaksa menggunakan produk yang tidak mereka sukai, jelasnya.

Leong, yang juga Pengerusi Jawatankuasa Khas Hak Asasi Manusia, Pilihan Raya dan Pembaharuan Institusi di bawah Kerajaan MADANI semasa, berkata apabila semua bank atau institusi kewangan membentuk satu sistem tunggal untuk menguruskan perkhidmatan ATM dan sistem ini menjadi satu-satunya yang ada untuk pengguna Malaysia, maka sistem ini menjadi monopoli.

“Apabila bank-bank menikmati keuntungan besar daripada deposit yang dibuat oleh pengguna, setiap bank mesti mempunyai ATM yang mencukupi di bawah jenama mereka sendiri untuk diakses oleh semua pengguna mereka dan tidak membentuk kartel untuk diuruskan oleh syarikat tunggal, yang kemudiannya dimiliki oleh bank-bank itu sendiri — ini menjadikannya kartel.

“Dalam keadaan seperti ini, bank-bank harus menanggung semua kos kerana mereka meraih keuntungan besar dan tidak melepaskan caj pengeluaran ini kepada pengguna Malaysia, lebih-lebih lagi yang membebankan golongan berpendapatan rendah,” tambahnya.

“Kita tidak boleh menyokong mana-mana monopoli atau satu sistem yang membebankan rakyat. Ini menambah tekanan kepada pengguna,” kata Leong.

Kemungkinan adanya monopoli kewangan, yang didakwa seperti Payments Network Malaysia Sdn Bhd (PayNet), boleh menjadi masalah bagi pengguna kerana ia boleh menghadkan persaingan dan memberi kesan negatif kepada keseluruhan ekosistem kewangan, seperti:

Kekurangan Persaingan - Kos yang Lebih Tinggi: Dengan lebih sedikit pesaing dalam pasaran, monopoli kewangan mungkin mempunyai kuasa untuk menetapkan yuran yang lebih tinggi untuk transaksi, pembayaran, dan perkhidmatan. Pengguna kurang berkemungkinan untuk mencari alternatif yang lebih berpatutan, dan yuran ini boleh menjadi beban yang signifikan.

Inovasi Terhad: Apabila tiada persaingan, institusi kewangan kurang dorongan untuk berinovasi atau memperbaiki perkhidmatan mereka. Ini bermakna pengguna mungkin menghadapi teknologi yang usang, masa pemprosesan yang lebih lambat, dan ciri-ciri yang terhad yang sebaliknya boleh memperbaiki pengalaman mereka.

Ketidakefisienan Pasaran: Sistem kewangan monopolistik mungkin menjadi tidak efisien kerana, tanpa persaingan, kurang tekanan untuk memperkemas operasi atau mengurangkan kos operasi. Ketidakefisienan ini mungkin dipindahkan kepada pengguna dalam bentuk yuran yang lebih tinggi atau perkhidmatan yang lebih rendah kualitinya.

Potensi Amalan Eksploitatif: Monopoli boleh mengeksploitasi dominasi pasaran mereka, mengambil kesempatan daripada pengguna kerana tiada persaingan untuk mengawal harga dan tahap perkhidmatan. Sebagai contoh, PayNet mungkin mengawal sebahagian besar infrastruktur pembayaran di Malaysia dan boleh menetapkan terma yang tidak selalu mendatangkan faedah kepada pengguna, seperti mengenakan yuran transaksi yang lebih tinggi atau kadar tukaran yang kurang menguntungkan.

Risiko Data Pengguna: Monopoli kewangan yang mengawal sistem pembayaran, seperti PayNet, mungkin mempunyai akses kepada sejumlah besar data pengguna. Walaupun data ini boleh berguna untuk menyediakan perkhidmatan, ia juga menimbulkan kebimbangan mengenai privasi dan keselamatan data. Monopoli mungkin kurang terdorong untuk melindungi data ini dengan berkesan, kerana mereka mempunyai sedikit dorongan untuk bersaing dalam langkah-langkah keselamatan berbanding pasaran yang lebih pelbagai.

Ketidaksamaan Ekonomi dan Sosial: Monopoli kewangan boleh memperburuk ketidaksamaan ekonomi dengan menumpukan kuasa di tangan beberapa pihak, menjadikan lebih sukar bagi pengguna dari latar belakang berpendapatan rendah untuk mengakses produk dan perkhidmatan kewangan yang mampu milik. Sebagai contoh, dominasi PayNet mungkin mengehadkan penyedia perkhidmatan yang lebih kecil untuk menawarkan penyelesaian yang lebih disesuaikan untuk populasi yang kurang diberi perhatian atau kawasan luar bandar.

Faktor-faktor ini merosakkan kualiti perkhidmatan kewangan yang tersedia dan boleh menyebabkan ketidakefisienan dalam pasaran yang merugikan pengguna.

Caj RM1 - Hubungan PayNet - Bank Negara Malaysia

Caj RM1 untuk pengeluaran wang tunai ATM antara bank adalah caj yang dikenakan oleh Payments Network Malaysia Sdn Bhd (PayNet) untuk transaksi yang dilakukan di ATM di luar rangkaian bank pelanggan. Beberapa media baru-baru ini melaporkan bahawa caj yang dikenakan oleh PayNet telah menyebabkan Kesatuan Pekerja Bank Negara (NUBE) dan pihak-pihak lain yang memperjuangkan hak pengguna menyatakan bahawa caj ini memberi beban yang berat kepada orang ramai, terutama golongan berpendapatan rendah, sementara PayNet dan rakan-rakannya terus menikmati keuntungan yang besar daripada caj harian ini.

Apa yang lebih menarik (atau lebih mengejutkan) adalah Bank Negara Malaysia (BNM) merupakan pemegang saham terbesar dalam Payments Network Malaysia Sdn Bhd (PayNet) dengan pegangan hampir 36%. PayNet adalah rangkaian pembayaran negara dan infrastruktur pusat yang dikongsi untuk pasaran kewangan Malaysia.

Pemegang saham lain PayNet termasuk 11 institusi kewangan Malaysia iaitu Malayan Banking Berhad, RHB Bank Berhad, Public Bank Berhad, CIMB Bank Berhad, AmBank (M) Berhad, Hong Leong Bank Berhad, Affin Bank Berhad, Alliance Bank Malaysia Berhad, Bank Islam Malaysia Berhad, Bank Muamalat Malaysia Berhad dan Bank Kerjasama Rakyat Malaysia Berhad, sebagai pemegang saham bersama, seperti yang tercatat di laman web PayNet.

Jelas bahawa caj pengeluaran RM1 ATM memberi impak yang signifikan kepada golongan B40 dan M40, terutamanya dalam konteks kenaikan kos sara hidup.

BNM telah memperkenalkan pelbagai inisiatif untuk meningkatkan keterangkuman kewangan dan menyokong pemulihan ekonomi pasca-pandemik, tetapi usaha-usaha ini lebih tertumpu kepada kestabilan ekonomi secara keseluruhan dan mungkin tidak sepenuhnya menangani keperluan khusus isi rumah berpendapatan rendah.

Pada asasnya, BNM adalah bank pusat yang bertanggungjawab untuk dasar monetari, kestabilan kewangan, dan mengawal selia institusi kewangan di Malaysia dan bukannya menjalankan perniagaan yang memperoleh “keuntungan luar biasa”. Walaupun fokus utamanya adalah kepada ekonomi keseluruhan, dasar-dasar BNM memberi kesan langsung dan tidak langsung kepada golongan B40 dan M40.

Beban yang Dihadapi

Golongan B40 dan M40 di Malaysia menghadapi pelbagai cabaran, termasuk kenaikan kos sara hidup, gaji yang stagnan, dan akses terhad kepada perkhidmatan penting seperti perumahan, penjagaan kesihatan, dan pendidikan. Pendekatan yang lebih holistik, termasuk program kebajikan sosial yang disasarkan, kenaikan gaji, dan akses yang lebih luas kepada perkhidmatan kewangan yang mampu milik, adalah perlu untuk mengurangkan tekanan ekonomi yang dihadapi oleh golongan berpendapatan rendah di Malaysia.

Salah satu cara untuk membantu golongan B40 dan M40 Malaysia adalah dengan mengurangkan beban kewangan mereka. Oleh itu, tuntutan untuk memansuhkan caj RM1 bagi pengeluaran ATM luar rangkaian adalah sah, memandangkan rakyat Malaysia berpendapatan sederhana hingga rendah terus menghadapi keadaan yang sukar disebabkan oleh kos sara hidup yang lebih tinggi.

Caj tersebut telah dikecualikan semasa pandemik COVID-19 pada April 2020, tetapi dikembalikan pada Februari 2022, mengapa tidak sekarang? Keprihatinan utama adalah bahawa golongan ini mewakili sebahagian besar populasi Malaysia, dan kesejahteraan ekonomi mereka adalah penting untuk kestabilan dan pertumbuhan negara.

#HapusCajRM1 hari ini! Lawati halaman kempen kami di https://www.nube.org.my/hapus_caj_rm_one untuk maklumat lanjut dan tandatangani petisyen kami. Anda juga boleh menandatangani petisyen kami di Change: https://www.change.org/HapusCajRM1